Uczeni przeanalizowali dane z 746 populacji obejmujących 331 gatunków z różnych stref klimatycznych. Wyniki jednoznacznie wskazują, że temperatura jest najczęściej kluczowym sygnałem uruchamiającym proces produkcji nasion. Jednak jej znaczenie maleje w rejonach o skrajnie suchym lub wilgotnym klimacie.
Rośliny rozmnażają się w tzw. latach nasiennych – okresach, gdy obfite owocowanie przeplata się z latami niemal całkowitego braku nasion. W strefach umiarkowanych i borealnych najwyższe plony nasienne pojawiają się po ciepłych latach, podczas gdy w tropikach – przeciwnie – po okresach chłodniejszych. To oznacza, że globalne ocieplenie może szczególnie uderzyć w lasy tropikalne, gdzie coraz rzadsze spadki temperatur stanowią warunek kwitnienia wielu gatunków.
– Te same siły klimatyczne mogą działać w zupełnie inny sposób w różnych częściach świata – podkreśla dr Valentin Journé, główny autor publikacji. – W tropikach chłodne okresy są coraz rzadsze, co może sprawić, że wiele gatunków utraci zdolność do skutecznego rozmnażania.
Badacze wskazują także, że gatunki takie jak dęby, buki czy niektóre sosny – charakteryzujące się dużą zmiennością w produkcji nasion – są wyjątkowo wrażliwe na wahania temperatury.
– Ta wysoka czułość pozwala im synchronizować rozród na ogromnych obszarach – wyjaśnia prof. Michał Bogdziewicz. – Ale równocześnie czyni je bardzo podatnymi na zakłócenia. Nawet niewielkie przesunięcia pogodowe mogą zaburzyć tę synchronizację, co osłabi korzyści z lat nasiennych, takie jak skuteczniejsze zapylenie czy ochrona nasion przed nadmiernym zjadaniem przez zwierzęta.
Konsekwencje mogą wykraczać daleko poza świat roślin. Lata nasienne stanowią kluczowy element ekosystemów, od nich zależy liczebność wielu gatunków zwierząt, a także naturalna odnowa lasów.
– Jeśli produkcja nasion osłabnie, odbije się to na całych drabinach troficznych – zaznacza dr Jessie Foest, współautorka badania.
– Po raz pierwszy mamy pełny obraz tego, jak pogoda łączy cykle życiowe roślin na całym świecie – podsumowuje prof. Bogdziewicz. – Ale widzimy też wyraźnie, jak bardzo te procesy są zagrożone w obliczu globalnego ocieplenia.
Publikacja Weather drivers of reproductive variability in perennial plants and their implications for climate change risks dostępna jest na stronie Nature Communications.
