Klimat Ziemi dynamicznie się zmienia, a skutki tego zjawiska są coraz bardziej widoczne. Wyjątkowo intensywne opady przeplatają się z długotrwałymi okresami suszy. Prowadzi to do dramatycznego spadku poziomu wód gruntowych, co zagraża życiu drzew i innych roślin. Niestety, nawet gwałtowne deszcze nie są w stanie zrekompensować strat, ponieważ woda z nich pochodząca zbyt szybko odprowadzana jest do rzek za pośrednictwem sieci kanalizacyjnej.
Jednym z rozwiązań tego problemu, które powstało w Poznaniu, jest koncepcja zatrzymywania wód opadowych w lasach miejskich, które mają pełnić rolę naturalnych gąbek – absorbując i magazynując wodę. W ten sposób rośliny będą miały stały dostęp do wody, nawet w czasie suszy.
Wspólnie pracując, Aquanet SA, Zakład Lasów Poznańskich oraz Aquanet Retencja, opracowali plan działania dla tego projektu. Już teraz przeprowadzono analizy techniczne i kosztorysy dwóch pilotażowych inwestycji: retencji w lesie Piątkowskim i lesie przy ul. Marciniaka. Rozpoczęcie prac planowane jest na rok 2024.
Jednym z ciekawych przykładów, jak to działa, jest rezerwat Żurawiniec, stworzony w celu ochrony roślinności torfowiska przejściowego. Teren ten ulegał degradacji z powodu zmian klimatycznych i rosnącej urbanizacji. W 2015 roku, dzięki współpracy lokalnej społeczności, Uniwersytetu Adama Mickiewicza oraz Zakładu Lasów Poznańskich, rezerwat został odnowiony. Wprowadzony system doprowadzania oczyszczonych wód opadowych z sieci kanalizacji deszczowej na tereny leśne pozwolił na przywrócenie równowagi hydrologicznej na terenie rezerwatu, co doprowadziło do odtworzenia tam roślinności torfowiskowej, zachowania bioróżnorodności i mikroklimatu.
Ochrona drzew jest szczególnie ważna, biorąc pod uwagę, że prognozy naukowe przewidują drastyczne zmniejszenie populacji sosny i brzozy w Polsce do 2070 roku. W Poznaniu te gatunki stanowią 60% wszystkich drzew, co podkreśla pilną potrzebę działań na rzecz ich ochrony.
Na przestrzeni jednego hektara, las sosnowy może magazynować około 450 milionów litrów wody rocznie. To nie tylko przyczynia się do zmniejszenia kosztów utrzymania sieci kanalizacji deszczowej, ale także umożliwia wytworzenie odpowiedniej ilości tlenu dla około 3000 osób dziennie. Ponadto, jest w stanie zneutralizować tyle dwutlenku węgla, ile wytworzyłoby kilkadziesiąt samochodów po przejechaniu 100 tys. km. Taki hektar lasu jest również w stanie usunąć z powietrza ponad 1800 kg ozonu oraz 1300 kg zanieczyszczeń pyłowych rocznie.
Dodatkowo, tereny leśne przyczyniają się do zmniejszenia efektu “wyspy ciepła”. Dzięki osłonie drzew i parowaniu wody z roślin, mogą obniżyć temperaturę nawet o 11 stopni w porównaniu do terenów niezalesionych. Służą również jako naturalne bariery dźwiękowe oraz miejsca odpoczynku, rekreacji i uprawiania sportu dla mieszkańców.
W obliczu przyspieszających zmian klimatycznych, innowacyjne strategie, takie jak te opracowane w Poznaniu, mogą okazać się kluczowe dla zachowania zdrowego i zrównoważonego ekosystemu. Przez wykorzystanie zasobów naturalnych i dostosowanie się do nowych warunków, możemy zapewnić przyszłość dla naszych lasów i ich niezastąpionej roli w naszych życiach i środowisku.
